• Tarih:

Haymana, ilk çağlardan beri insanlığın tercih ettiği bir yerleşim alanı, tarih sahnesinde yer alan Hitit, Frigya, Lidya, Med, Galat, Roma-Bizans, Selçuklu ve Osmanlı uygarlıkları için önemli bir merkez olmuştur.

Osmanlılar´ın Söğüt´ten önce Anadolu´da ilk yerleştikleri yer yakın zamana kadar Haymana ilçe sınırları içerisinde yer alan Konya Kulu ilçe sınırlarındaki Karacadağ etekleri(Altılar Köyü) ve civarıdır.  Osmanlılar(Kayı Aşireti)´nın başındaki Ertuğrul Bey´in annesi,  Osman Bey´in babaannesi "Hayme Ana", rivayete göre Karacadağ yakınlarında vefat etmiş ve buraya defnedilmiştir. Osmanlı Beyliği büyüyüp devlete dönüşünce ve Karacadağ civarlarını da topraklarına katınca, çok sevdikleri "Hayme Ana"nın adını ölümsüzleştirmek için bölgeye HAYME ANA adı verilmiştir. Zamanla Hayme Ana adı değişime uğrayarak HAYMANA şeklinde söylenir oldu. Haymana, 1880 yılında, bugünkü yerinde bir ilçe merkezi oluşturuluncaya kadar Ulu ve Kiçi Haymana(Haymanateyn) adlarıyla yöreye ad olmuştur. Haymana yöresi denilince şimdiki Haymana, Bala, Cihanbeyli, Gölbaşı, Kulu, Polatlı, Şereflikoçhisar, Yunak ilçe topraklarını içine alan geniş bir arazi akla gelirdi.

Osmanlılar zamanında Haymana yöresi uzun yıllar Padişah ve Sadrazamlara "Has" olmuş, Ulu ve Kiçi Haymana daha sonra "Haymanateyn"(İki Haymana) adıyla bir tek merkezde birleştirilmiştir. 

1800’ün ilk çeyreğinden itibaren yörede bir kaza merkezi kurulması gereği duyulmuştur. Bu amaçla 1246/m.1830’da kaza merkezi olarak, şimdi Polatlı sınırlarına dahil Sivri mahallesi(köyü) tespit edilmiştir. 1278/m.1862 yılında merkez Sarıdeğirmen mahallesine(köyüne), 1284/m.1868 yılında Culluk mahallesine(köyüne), 1290/m.1874 yılında ise Yeşilyurt(Kadıköy) mahallesine(köyüne) nakledilmiştir. Nihayet 1296/m.1880 yılında bugün ilçenin bulunduğu yer merkez olarak seçilmiş ve adına yöreden ötürü HAYMANA verilmiştir.

Haymana, Kurtuluş Savaşı´ndaki  SON KALE, Sakarya Savaşı´nda düşman güçlerinin Ankara´ya ulaşmak üzere çıktıkları yolda ilerleyişlerinin durdurulduğu ve sindirildiği son noktadır. 12 EYLÜL, Haymana´nın kurtuluş günüdür.   

Kurulduğu ilk yıllarda 264 köyü olan Haymana, her geçen gün küçülmüş, 1940’ta 111 köyü, 2013’te ise 67 köyü, 5 beldesi olan bir ilçeye dönüşmüştür. 6230 sayılı Büyükşehir Belediyesi kurulması hakkındaki Kanun ile de ilçe, Ankara Büyükşehir Belediyesi sınırlarına dahil edilmiş, 67 köyün ve 5 belde belediyesinin tüzel kişilikleri kaldırılarak mahalleye dönüştürülmüştür.

• Coğrafi Yapı-Nüfus:

Ankara şehir merkezine uzaklığı 73 km, 2014 yılı genel nüfus sayımına göre nüfusu 31.176’dır. Ankara’nın güneyinde yer alan Haymana’nın doğusunda Bala ilçesi, güneydoğu ve güneyinde Konya ili, batı ve kuzeybatısında Polatlı, kuzey ve kuzeydoğusunda Gölbaşı ilçeleri bulunmaktadır. Yüzölçümü 2976 km2

• Ulaşım: 

Haymana-Ankara arası ulaşım Ankara Büyükşehir Belediyesi denetiminde özel halk otobüsleriyle sağlanmaktadır. Otobüsler, her gün sabah 07.00-19.00 arasında saat başı karşılıklı olarak Ankara-Haymana arasında yolcu taşımaktadırlar. Ankara´da otobüslerin kalkış yeri Etlik Eski Garaj´dır. Otobüslere Konya yolu boyunca inilip binilebilir. 

• Kaplıca:

"Suyun Şifaya Döndüğü Yer" Haymana dünyanın en eski şifalı su merkezlerinden biridir. İlçemiz kaplıcaları şifa noktasında dünyanın en önde gelen kaplıcalarındandır. İlçe turizminin ve ekonomisinin önemli bir kısmında kaplıcalar yer almaktadır. Her yıl ortalama 200.000 kişi kaplıcalarımızdan şifa bulmak amacıyla ilçemize gelmektedir. İlçemizde kaplıca suyunu kullanıma sunan oteller bulunmaktadır.

Bir çok hastalığın tedavisinde büyük yarar sağlayan Haymana Kaplıcalarının şifalı suları, Uluslararası Şifalı Su Kaynakları Araştırma Merkezi´nin 30 ülkeyi kapsayan araştırmasına göre, nitelik bakımından dünyada ikinci sırada yer almaktadır.